Zelfverloochening, een mooi woord wat ik gebruik in mijn coaching bij naasten van verslaafden.
Wat is dat precies, zelfverloochening? Zelfverloochening is de opoffering van je eigenbelangen ten gunste van een ander.

Als je samenleeft met iemand die verslaafd is, is het lastig om je eigenbelang voorop te stellen.
Door steeds meer mee te gaan in de leef- en denkwijze van de verslaafde, vergeet je jezelf, pas je je aan en soms zet je ook je eigen waarden en normen opzij.
Wat ik belangrijk vind in mijn coaching, is dat mensen zichzelf weer terug gaan vinden. Dat ze niet langer aan zelfverloochening doen, maar zichzelf prioriteit nummer 1 maken.
Want ik vergelijk het met een vliegtuig. Dreigt er gevaar in een vliegtuig, dan vallen de zuurstofmaskers naar beneden. Zet altijd eerst zelf je masker op, zodat je daana anderen kunt helpen.
Want hoe kun je iemand helpen als je het benauwd hebt, als er geen zuurstof is en je amper kunt ademhalen?!

Een relatie met een verslaafde werkt vaak erg verstikkend.
Maar je kan pas iemand helpen, als je weer kunt ademen, als je weer voor jezelf kan denken en zelf je beslissingen neemt, zonder steeds rekening te houden met de ander.

Hoe doe je dat? Hoe leer je ademen in die verstikkende omgeving?

1. Hou van jezelf! Zet je zelf op de eerste plaats, je bent het waard, echt waar.
2. Laat je opgekropte emoties los. Je mag boos, verdrietig, gekwetst zijn, je hoeft je niet groot te houden voor een ander.
3. Leef naar jouw normen en waarden. Leugens, stelen, bedriegen en kwetsen of geweld horen daar niet bij.
4. Bewaak je eigen grens, laat een ander daar niet overheen walsen.
5. Stop met excuses maken voor jouw gedrag, tenzij je zelf over een grens bent gegaan.
6. Omring jezelf met mensen die je kunnen bijstaan.
7. Pak je leven weer op, kom uit je isolement. De wereld wacht op jou!

Hulp nodig? Neem dan contact met me op.

Een verslaving is voor naasten soms nog moeilijker dan voor de verslaafde zelf. Als je dierbare verslaafd is, zijn er veel gevoelens van boosheid, onbegrip, onvermogen, schaamte en vaak ook veel verdriet.

In een gesprek met naasten komt verdriet altijd ter sprake. Aan het begin van een gesprek houden mensen zich vaak nog sterk, maar er komt meestal wel een breekpunt, het moment dat mensen zich niet meer groot kunnen houden.  Vaak komen er excuses, “het is ook allemaal zo moeilijk” maar verdriet mag er zijn. Naasten lopen op hun tenen.  De verslaving van een kind, partner, ouder, broers/zussen, het vreet energie.  Naasten staan er mee op en gaan er mee naar bed. Loslaten van de problemen rondom de verslaving kunnen ze niet meer. Naasten zijn vaak ook angstig, bang om diegene waar ze zo veel van houden te verliezen. Te verliezen aan een overdosis, bang voor de gewelddadige omgeving waarin ze verkeren, of angst voor zelfmoord. En die angst, de uitzichtloosheid, de grip op het leven en de verslaafde kwijtraken, dat maakt verdrietig.

Vaak valt er een stilte in het gesprek en vloeien er tranen. Dat verdriet mag je hier laten zien.
Tranen zijn gevoelens recht uit het hart, van woorden die we moeilijk vinden om uit te spreken…

Een relatie met een verslaafde is lastig. Jouw levensgeluk is verbonden met de verslaving van de ander.
Belangrijk is dat je weet wat je eigen wensen zijn. Dat je niet alleen in het belang van je partner denkt, maar je eigen wensen voorop zet.

Wat is voor jou op dit moment belangrijk? Veel mensen zien graag dat hun dierbare stopt met de verslaving. En dat is een mooi doel. Maar wel een hele grote stap, waar je zelf ook niet veel invloed op hebt. Wat als de verslaafde simpelweg niet wil stoppen, of nog niet klaar is voor zo’n grote stap?
Bedenk voor jezelf eens of er andere doelen die je wilt behalen.

Ervaar je veel stress in de relatie? Maak van ontspannen dan een doel in je leven.
Omschrijf het als volgt:
Ik wil meer ontspanning in mijn leven. Ik ben steeds maar bezig met de verslaving, met zorgen voor en zorgen maken om, maar ik wil tijd maken voor leuke dingen.
Ik ga meer leuke dingen doen, alleen, met vrienden en als het mogelijk is, met mijn verslaafde dierbare.

Hoe doe je dat? Door bijvoorbeeld al ruim van te voren met vrienden af te spreken om uit te gaan eten.
Op het moment laat je je door niets tegenhouden. Ook al gooit de verslaafde roet in het eten, jij gaat naar je afspraak. Niets laat je er van weerhouden om je doel te bereiken. Je zult zien dat het in het begin lastig is, maar hoe vaker je dit soort dingen doet, merk je dat het je goed doet, dat je ontspant en beter opgewassen bent tegen het dagelijks leven.

Neem 1 keer per maand eens een ontspannende massage. Leg de datum elke keer vast. Laat je niet bang maken door belemmerende gedachten, zoals “daar heb ik geen geld voor, alles gaat naar de verslaving”
Even realistisch bekeken, als iemand honderden euro’s op kan maken aan een verslaving, kan die ontspanningsmassage ook wel. Daar hoef je je dan niet schuldig over te voelen. Geef niet je eigen behoeftes op voor de verslaving van de ander.

Als ontspannen je doel is, heeft dat ook effect op je relatie. Ben je meer ontspannen, is er waarschijnlijk minder ruzie.
Doordat je ontspannen bent, communiceer je rustiger en bereik je meer dan met schreeuwen.

Zo kun je verschillende doelen behalen, zoals ‘ik wil zonder ruzie communiceren’, ‘ik wil leren hoe ik mijn partner kan ondersteunen tijdens een behandeling’, ‘ik wil afstand nemen van de situatie’.

Kortom, zonder plan blijft een doel slechts een wens. En als je echt een doel voor ogen hebt, kun je ook doelpunten scoren! Soms kom je enorme obstakels tegen, maar met een goed plan zijn obstakels te omzeilen en problemen te tackelen.

Vind je het moeilijk om wensen om te zetten in een plan, zodat je doelpunten kunt scoren? Ik kan je hierbij helpen. Door kleine stappen kunnen we grote doelen behalen. Neem even contact op voor een gratis intake-gesprek.

In de thuiszorg werkte ik bij een meneer met een ernstige drank en medicijnverslaving. Deze meneer hing de hele dag op de bank en op de plek waar hij zat/lag, was een enorme kuil ingesleten. De rest van het huis zag er netjes uit, omdat hij dit ook niet meer gebruikte. Hij kookte niet, hij douchte niet vaak, zat nooit aan de eettafel, en hij at eigenlijk alleen broodjes zonder beleg of boter. En zijn bed… nee, ik denk dat hij ‘snachts in de kuil van de bank bleef liggen.
Deze meneer sprak ook weinig. Hij staarde vaak maar voor zich uit of keek soms sport op tv en zat te wachten op het moment dat ik weer ging. Dan kon de fles tevoorschijn komen.
Zijn huis was keurig netjes, maar trok je kasten open, stonden er echt overal lege drankflessen. Een grote kelder stond echt tot de nok toe gevuld met drankflessen. Deze ruimde hij netjes op, maar hij bracht ze nooit naar de glasbak.
Meneer was compleet murw door zijn verslaving. Ik vroeg me af, wie deze man was vóór zijn verslaving. Maar daar kwam ik moeilijk achter.

In zijn tuin lag wat rommel, er stond een grasmachine en het gras stond niet huizenhoog, dus die werd af en toe gebruikt, waarschijnlijk door een aardige buurman of buurvrouw. Er lagen potten buiten en achter een berg tuinafval, lag een surfplank.
Op een dag vroeg ik aan meneer, wat doet die surfplank in uw tuin, surft u? Ineens zag ik hem wat uit de kuil van de bank omhoog komen. “Uh ja… nou nu niet meer, maar ik heb wel veel gesurfd en ik kon het ook goed!” Hij stond op en haalde een foto uit de kast, “kijk, dit ben ik, op de surfplank”.
Ineens begon hij te vertellen waar hij dan altijd surfte en dat hij dan met zijn kinderen ging.
Hij vertelde dat hij gescheiden was maar nog wel 2x per week bij zijn dochters ging eten. Wat fijn, dacht ik, dat hij toch nog familie heeft die zich om hem bekommert.
Ineens zag ik de mens achter de verslaafde die maar passief op die bank lag, terwijl hij al die weken er voor zeer weinig had gesproken en niets van zichzelf had laten zien.
Achter elke verslaafde zit een mens…
Daarom vind ik het belangrijk dat er ook respectvol over de verslaafde word gesproken in mijn praktijk.
Respect voor naasten, maar ook voor de verslaafde.

Als iemand verslaafd is hebben naasten hier last van. Verslaving wordt dan ook niet voor niets een familieziekte genoemd.
Doel van de familie is vaak om de verslaafde te laten inzien dat hij moet gaan herstellen van zijn verslaving. De verslaafde heeft een probleem, dus als dat wordt opgelost, is alles opgelost.
Dit is vaak de denkwijze van naasten. Het probleem ligt bij de verslaafde, niet bij hen.
Grotendeels is dat natuurlijk ook waar. De verslaafde heeft een probleem en alleen hij kan daadwerkelijk stoppen met wat hij/zij doet.
Maar naasten houden soms, ongewild, de verslaving in stand.
Door geld te geven, door iemand in huis te nemen, door smoezen voor het gedrag van de verslaafde te verzinnen, door alles met de mantel der liefde te bedekken hou je de verslaving in stand.
En al gaat de verslaafde in herstel, dan ben je er nog niet. Want herstellen gaat vaak niet zonder slag of stoot en meestal komt er wel een terugval, waar je mee om moet leren gaan.

Ouders, partners, kinderen, broers en zussen… hoe dichter bij je iemand staat, hoe groter de kans dat je de verslaving in stand houdt. Dit komt voort uit liefde. Liefde voor de junk, die vroeger je kleine meisje was, liefde voor de alcoholist, die vroeger zo’n fijne vader was. Liefde voor de gokverslaafde, die je grote liefde was toen jullie trouwden….

Naasten moeten leren om los te komen van de verslaafde. Als je leert om los te laten, en gaat inzien dat je niet alles onder controle kan en hoeft te houden, dan kun je verder. Je moet grenzen leren stellen en jezelf niet wegcijferen voor de ander. Je kan je leven niet “on hold” zetten voor een ander.
Je moet leren omgaan met gevoelens van angst, verlies, verdriet, boosheid en leren vergeven, om samen door te kunnen gaan.
Pas als je dat allemaal inziet en emoties verwerkt hebt kun je samen op weg naar herstel…

Naasten van verslaafden worstelen soms met de vraag: “Is de verslaving van de ander mijn schuld?”
Het antwoord is NEE!, je bent niet schuldig aan de verslaving van een ander.
Volwassenen of bijna volwassenen dragen de verantwoording voor hun eigen leven.
Niemand dwingt ze er toe om te gaan gebruiken.

Verslaafden komen vaak zelf met allerlei excuses waarom ze verslaafd zijn:

• Ik had een slechte band met mijn ouders
• Op mijn werk loopt het niet lekker
• Mijn relatie is mis gelopen
• Dit komt doordat ik ADHD heb.
• Ik ben anders, ik ben niet gemaakt voor een “huisje,boompje,beestje- leven”
• Verslaving zit in mijn familie

Maar ze vergeten hierbij dat ze zelf ook verantwoording hebben. Ze nemen geen of te weinig verantwoording. Dus is het makkelijk om anderen of situaties hiervan de schuld te geven. Eenmaal verslaafd is ook de verslaving een excuus voor hun gebruik. “ik kan niet anders, ik ben niet voor niks verslaafd!”

Ouders hebben soms een verkeerde gedachtegang. Zij piekeren  over alles wat ze anders hadden kunnen doen.

• Was ik maar vaker thuis geweest, dan had ik het eerder gesignaleerd.
• Misschien was ik te streng/Ik was te lief.
• Ons huwelijk was ook niet wat het wezen moest

Als ouders heb je vaak het gevoel dat je gefaald hebt in de opvoeding, als je kind verslaafd raakt.
De omgeving draagt vaak nog een steentje bij, “je had ‘m wat harder moeten aanpakken.” of “er word daar thuis ook nergens op gelet.”
Je voldoet niet aan de norm van ‘het normale gelukkige gezin’.
Vaak sluiten ouders zich daarom af voor hun omgeving. Schaamte, onmacht en onbegrip maakt je schuldgevoel daardoor vaak nog groter. Als ouders kun je het gedrag van je kind beïnvloeden. Je leert hem hoe je de juiste keuzes kunt maken, brengt hem jouw waarden en normen bij. Maar op een gegeven moment gaan jong-volwassenen zelf keuzes maken en is jouw invloed nog maar beperkt. Je hebt dan weinig tot geen zeggenschap meer over de keuzes van je kind. En natuurlijk kunnen bepaalde zaken meespelen in keuzes die je kind maakt. Maar dit als excuus gebruiken voor een verslaving is verantwoording afschuiven. De verslaafde wil die verantwoording zelf niet dragen.

Ook als partner kun je je schuldig voelen

• Misschien ben ik ook niet zo aardig, de laatste tijd
• Misschien steun ik mijn partner niet genoeg
• Ik had zelf de financiën moeten regelen en het niet aan de ander moeten overlaten

Als partner doe je er alles aan om het gebruik te laten stoppen. Je kan jezelf wijs maken dat jij een deel van het probleem bent. Als jij alles beter had geregeld, dan had je eerder gesignaleerd, of als jij niet zo chagrijnig was geweest, dan had je partner minder neiging gehad te gaan gebruiken.
Maar de verslaving heeft niets met jou als partner te maken. Al zal de verslaafde jouw gedrag als excuus gebruiken, hij of zij schuift zijn eigen verantwoording weer af op een ander.
Laat je dus niet aanpraten, dat de verslaafde gebruikt door jouw gedrag. en voel je niet schuldig. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen leven…

Geweld in relaties met een verslaafde is iets wat helaas vaak voor komt.
Alcohol en drugs kunnen invloed hebben op de stemming, maar ook bij bijvoorbeeld een gokverslaving is agressie een kenmerk van de verslaving.
Mensen (h)erkennen soms niet het geweld in de relatie.
Veel mensen denken bij geweld vaak aan slaan, schoppen.
Maar geweld binnen een relatie is meer dan dat.
Geweld is een uiting van macht, die macht kun je voelen op veel manieren.
Slaan en schoppen is natuurlijk duidelijk, net als iemand een harde duw geven.
Maar schelden, of iemand opzettelijk kwetsen, dat zijn ook vormen van geweld.
Misschien wordt er niet geslagen, maar wel met servies gegooit, of met andere spullen.
Maar ook dreigen iemand in elkaar te slaan is een vorm van geweld. Ook al raakt de ander je niet aan, je kunt wel ontzettend bang worden.

Geweld is een vorm van macht.
Geweld heeft eigenlijk ook niks met jou te maken, maar met degene die agressief gedrag vertoont. Diegene is boos, gefrustreerd en kan zijn emoties en daden niet beheersen.
Niemand heeft het recht een ander zo te bejegenen.
Ben je een naaste van een verslaafde en komt geweld in de relatie met je verslaafde partner, oud, (klein)kind of een andere dierbare voor, praat er over.
Door een verslaving kunnen mensen echt compleet veranderen. Soms zo erg, dat je jezelf niet meer veilig voelt of anderen moet beschermen tegen de verslaafde.
Neem contact op als je hierbij hulp nodig hebt, en bij gevaarlijke situaties, waarbij je direct hulp nodig hebt, bel 112. Ga evt. de straat op, zodat anderen zien wat er gebeurt.
Pas goed op jezelf en op elkaar…

Even nog een kleine aanvulling, ook naasten van verslaafden maken zich soms schuldig aan geweld.
Uit onmacht kunnen mensen schelden of slaan. Woede, verdriet, machteloosheid, het niet kunnen doordringen tot de verslaafde maakt dat je soms ook gewelddadig gedrag laat zien.
Ook al voel je je verschrikkelijk en worden je verschrikkelijke dingen aangedaan, geweld is nooit de oplossing!

In de relatie met een verslaafde zijn leugens aan de orde van de dag, ze liegen over gebruik, over waar ze zijn geweest, over financiën… Ze doen ook beloftes die ze niet waar kunnen maken en vaak brengen verslaafden de leugens met zo veel mooie woorden, zoveel overtuiging dat je aan jezelf gaat twijfelen. Als je keer op keer geconfronteerd wordt met leugens, raak je het vertrouwen kwijt, in de verslaafde, maar ook in jezelf. Je vertrouwen krijgt zo’n klap, dat het heel lang kan duren voor het vertrouwen herstelt is.
Verloren vertrouwen is één van de moeilijkste dingen om terug te vinden…

Hoe moeilijk is het, als iemand over jouw persoonlijke grenzen heen gaat, geen respect toont voor jouw bezit en spullen uit je huis ontvreemd of geld steelt. Hoe blijf je respectvol als je steeds maar weer jouw normen&waarden, je moraal, emoties en pricipes verlegt en moet opofferen? Moet je dat eigenlijk wel doen? Hoe ver ga je? Waar ligt voor jou de grens?

Naasten van verslaafden voeren vaak een langdurige strijd tegen de verslaving van hun dierbare.
Maar als je voor je gevoel alles hebt geprobeerd en moe gestreden bent, wordt het tijd dat de verslaafde het zelf gaat doen. De pijn, het verdriet blijft en wordt soms zelfs erger. Dat is het rouwproces waar je door heen gaat, maar er komt ook een moment van berusting en weet je, dat je los moet laten. Voor jezelf, voor de verslaafde en jouw naasten.
Want om jouw heen staan ook veel mensen die van jou houden en zien hoe je lijdt onder de verslaving van een ander. En die mensen ben je in die tijd onbedoeld vergeten. Zoek ze op, zij zullen je steunen om je leven weer op orde te krijgen.